Endülüste Islam hakimiyeti, 711 yilinda büyük komutan Tarik bin Ziyadin öncülügündeki Emev ordusunun Ispanyaya girmesiyle baslar. 800 yil boyunca; Emev Valileri, Emev Emirleri, Emev Halifeleri, Hammdler, Tavaif-i Mülk, Murabitn, Muvahhidn ve son olarak Girnata Ben Ahmer Islam Devletinin hüküm sürdügü bu topraklarda ayni zamanda Muhyiddin ibni Arab, Ibni Rüsd, Ibni Bace, Zerkali gibi bircok alim yetismistir. Ortacag Avrupasinin hatta dünyanin seyrini degistiren bu muazzam medeniyet 1492 yilinda bütün kütüphaneleri yikilip, medeniyeti ayakta tutan bütün kitaplar yakilarak yok edilmistir.
Dönemi icinde özgürlükleri ve mesrutiyeti savunan Batililasma yanlisi, yenilikci, Tanzimat Edebiyatinin öncüleri arasinda yer alan Ziya Pasa, Endülüs Tarihi isimli kitabini, Müslümanlarin Endülüsteki mühim birikimlerinin o ana kadar hicbir esere konu edilmemesi sebebiyle kaleme almistir. Ancak bu medeniyete dair yazili bilgiler Hristiyanlar tarafindan yakildigindan ve mevcut kaynaklar iki zit dinin mensuplarinca yazilmis oldugundan dogru ile yanlisi ayirt etmek de oldukca zorlasmistir. Buna ragmen Ziya Pasa bazi tarafsiz Avrupali tarihcilerin verdikleri bilgileri aktarmak ve bu medeniyetin birikimlerinden Osmanli halkinin da istifade edebilmesini saglamak niyetiyle zamaninda 4 cilt olarak basilmis bu eseri hazirlamistir. Ona göre Endülüs kesinlikle arastirilmasi gereken, fakat siyaset ve medeniyet acisindan uzak kalinmis bir cografyadir.
Eser yayinladigi dönemde cogu yazar ve sairin dikkatini cekmis, Endülüs Müslümanlarinin hem tarihine hem de yüzyillar boyu süre gelen Islam geleneginin bir parcasi olan ilim, kültür ve medeniyetine ilgiyi canlandirmistir. Ziya Pasanin cesitli Fransizca ve Arapca tarih kitaplarindan derleyerek ve bununla birlikte yasadigi dönemin edebi zevkini müthis bir zenginlikle sunarak hazirladigi Endülüs Tarihi, Osmanli Türkcesi alaninda uzman Yasemin Cicek tarafindan mesakkatli bir calisma neticesinde sadelestirilerek nesre hazirlanmistir.
